Znaczenie farm wiatrowych dla gospodarki
Farmy wiatrowe, szczególnie te morskie, stanowią fundament niemieckiej transformacji energetycznej (Energiewende). Skutecznie wypełniają lukę po wycofywanych blokach konwencjonalnych i jądrowych. To kluczowy element polityki odchodzenia od atomu i węgla.
Rozwój energetyki wiatrowej znacząco zmniejsza zależność Niemiec od importu paliw kopalnych. Jednocześnie wzmacnia bezpieczeństwo energetyczne kraju. Własne źródła energii chronią gospodarkę przed niestabilnością geopolityczną i wahaniami cen surowców.
Sektor wiatrowy napędza również gospodarkę: generuje ponad 135 tysięcy miejsc pracy. Niemieckie firmy, będące światowymi liderami technologicznymi, eksportują rozwiązania o wartości przekraczającej 8 mld euro rocznie.
Rekordowa moc wiatrowa w 2024 roku
W 2024 roku produkcja energii z wiatru w Niemczech osiągnęła 137,6 twh. Z tej kwoty 111,9 twh pochodziło z instalacji lądowych, a 25,7 twh z morskich.
W 2024 roku na europejskim rynku offshore rozstrzygnięto aukcje na rekordowe 50 GW mocy. To wyznaczy kierunki rozwoju sektora na nadchodzące dekady.
W Polsce także odnotowano dynamiczny rozwój: 3 lutego 2024 roku padł rekord generacji mocy (8504 MW). We wrześniu całkowita moc zainstalowana osiągnęła 9,8 GW.
Mimo to Niemcy pozostają europejskim liderem z całkowitą mocą zainstalowaną ok. 63,5 GW. W 2024 roku zatwierdzono tam budowę nowych farm lądowych o łącznej mocy ponad 14 GW. To zapowiada dalszy dynamiczny wzrost.
Subwencje i wsparcie dla farm wiatrowych
Niemiecki system wsparcia dla energetyki wiatrowej, jeden z najbardziej kompleksowych w Europie, opiera się na kilku filarach:
-
Mechanizmy finansowe: Długoterminowe taryfy gwarantowane (feed-in tariffs), system aukcyjny obniżający koszty oraz preferencyjne kredyty z banku kfw.
-
Ulgi podatkowe: Przyspieszona amortyzacja, zwolnienia z opłat sieciowych i inne preferencje dla inwestorów.
-
Ułatwienia regulacyjne: Liberalizacja przepisów lokalizacyjnych, uproszczenie procedur administracyjnych i wyznaczanie nowych terenów pod inwestycje.
-
Inwestycje w infrastrukturę: Rozbudowa i modernizacja sieci przesyłowych oraz badania nad technologiami magazynowania energii.
Dekomisja farmy Alpha Ventus
Niemcy stoją przed symbolicznym momentem w historii swojej energetyki wiatrowej – zamknięciem pierwszej morskiej farmy wiatrowej Alpha Ventus. Ta pionierska instalacja, składająca się z 12 turbin o wysokości 155 metrów, przez lata generowała60 MW mocy. Zaspokajała potrzeby energetyczne 50-tysięcznego miasta. Decyzja o dekomisji tej farmy pokazuje, jak zmienia się ekonomika projektów wiatrowych w miarę upływu czasu.
Głównym powodem zamknięcia jest wygaśnięcie subsydiów, co obniżyło stawkę za energię do 3,9 eurocenta/kWh. To poziom niepokrywający kosztów operacyjnych. Decyzja zbiegła się w czasie z końcem technicznej żywotności instalacji.
Przypadek Alpha Ventus jest ważną lekcją dla sektora. Pokazuje konieczność planowania pełnego cyklu życia farmy, łącznie z dekomisją. Ilustruje też szybki postęp technologiczny – nowe turbiny są znacznie wydajniejsze i tańsze w eksploatacji.
Proces ten, jako pierwsza dekomisja morskiej farmy wiatrowej w Niemczech, będzie uważnie obserwowany. Zebrane doświadczenia posłużą przy wycofywaniu kolejnych instalacji. Niemcy nadal inwestują w nowoczesne, bardziej wydajne farmy morskie.
Biurokracja i wyzwania w inwestycjach wiatrowych
Mimo dynamicznego rozwoju niemiecki sektor energetyki wiatrowej napotyka liczne wyzwania, które spowalniają realizację nowych projektów. Główne bariery to:
-
Ograniczona dostępność terenów: Gęste zaludnienie, restrykcyjne przepisy odległościowe oraz konflikty z obszarami chronionymi utrudniają znalezienie odpowiednich lokalizacji.
-
Protesty społeczne: Zjawisko NIMBY (Not In My Back Yard) i obawy mieszkańców dotyczące hałasu czy wpływu na krajobraz wymagają długotrwałych konsultacji.
-
Złożoność projektów: Inwestycje, zwłaszcza morskie, są skomplikowane logistycznie i kapitałochłonne, a ich harmonogram zależy od warunków pogodowych.
-
Brak wykwalifikowanej kadry: Rosnące zapotrzebowanie na inżynierów i techników przewyższa podaż na rynku pracy.
Niemiecki rząd podejmuje próby uproszczenia procedur. Jednak nieprzemyślane reformy mogą prowadzić do dalszej biurokratyzacji.
Przyszłość energetyki wiatrowej w Niemczech
W 2024 roku tempo wzrostu mocy było niższe od oczekiwań – zainstalowano 3,25 GW (635 turbin) zamiast prognozowanych 4 GW. Mimo to Niemcy utrzymują pozycję europejskiego lidera w tej dziedzinie.
W 2022 roku energia wiatrowa dostarczyła 23% krajowego zapotrzebowania na prąd (112,7 twh). Łącznie z innymi OZE pokryła45,7% zapotrzebowania. Ten udział stale rośnie.
Rząd federalny przyjął ambitne cele dla morskiej energetyki wiatrowej:
-
30 GW mocy zainstalowanej do 2030 roku.
-
70 GW mocy zainstalowanej do 2045 roku.
Już w 2020 roku wiatr stał się głównym źródłem energii elektrycznej w Niemczech. Trend ten umacnia się wraz z przyłączaniem nowych turbin i modernizacją starszych instalacji.
