Morska energetyka wiatrowa w Polsce – przyszłość i rozwój

Morska energetyka wiatrowa w Polsce – wprowadzenie

Morska energetyka wiatrowa jest fundamentem polskiej transformacji energetycznej. Ten strategiczny kierunek rozwoju nie tylko wzmacnia bezpieczeństwo energetyczne kraju, ale także stanowi potężny impuls dla całej gospodarki.

Perspektywy polskiego sektora morskiej energetyki wiatrowej są imponujące. Do 2035 roku planuje się uruchomienie instalacji o łącznej mocy 8-10 GW, generując rocznie 32-40 twh czystej energii elektrycznej. Taka skala wytwarzania pozwoli uniknąć emisji dwutlenku węgla na poziomie25-31 milionów ton każdego roku, znacząco przyczyniając się do realizacji celów klimatycznych Polski.

Program rozwoju Morskich Farm Wiatrowych na Bałtyku stanowi strategiczną odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na nowe moce wytwórcze w polskim systemie elektroenergetycznym. Inwestycje będą realizowane w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej Morza Bałtyckiego, głównie w rejonach:

• Ławicy Słupskiej,

• Ławicy Środkowej,

• Ławicy Odrzanej.

Rozwój sektora przynosi korzyści wykraczające daleko poza energetykę. Morskie farmy wiatrowe generują tysiące miejsc pracy na etapach budowy i eksploatacji. Jednocześnie stymulują dynamiczny rozwój gospodarczy regionów nadmorskich.

Rozwój morskiej energetyki wiatrowej umożliwia budowę zupełnie nowej gałęzi gospodarki, opartej na silnym lokalnym łańcuchu dostaw. Obejmuje on wiele sektorów, od produkcji komponentów po zaawansowane usługi serwisowe, a jego obsługę zapewnią specjalistyczne terminale instalacyjne w Gdańsku, Gdyni i Szczecinie.

Inwestycje w morską energetykę wiatrową

Skala inwestycji w morską energetykę wiatrową w Polsce jest imponująca – szacowana wartość projektów wyniesie około 130 miliardów złotych. Ta ogromna kwota odzwierciedla zarówno złożoność technologiczną przedsięwzięć, jak i ich strategiczne znaczenie dla polskiej gospodarki oraz systemu energetycznego.

Dynamiczny rozwój morskiej energetyki wiatrowej w Polsce przyciąga coraz więcej inwestorów – zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Obecnie obserwujemy intensyfikację działań przygotowawczych do realizacji kolejnych projektów, które uzupełnią pionierskie przedsięwzięcia Baltic Power i Baltica.

Finansowanie tak ogromnych przedsięwzięć przyciąga kapitał z różnych źródeł, w tym:

• tradycyjnych kredytów bankowych,

• emisji obligacji,

• środków unijnych przeznaczonych na transformację energetyczną.
  Inwestorzy coraz chętniej angażują się w te projekty, dostrzegając ich długoterminową rentowność i stabilność.

Ważnym czynnikiem wspierającym inwestycji jest również system wsparcia wprowadzony przez polskie prawodawstwo. Mechanizm kontraktów różnicowych (cfd) zapewnia stabilność przychodów dla inwestorów przez 25 lat, co znacząco zmniejsza ryzyko finansowe i ułatwia pozyskanie kapitału. Ten sprawdzony w innych krajach europejskich model stanowi solidną podstawę dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej również w Polsce.

Morskie farmy wiatrowe – kluczowe projekty

Morskie farmy wiatrowe stanowią strategiczny element polskiej transformacji energetycznej. To zaawansowane zespoły urządzeń wraz z towarzyszącą infrastrukturą, których głównym zadaniem jest produkcja energii elektrycznej z wykorzystaniem siły wiatru.

Te inwestycje mają ogromne znaczenie. Wicewojewoda pomorski Emil Rojek porównał nawet skalę i znaczenie budowy morskich farm wiatrowych do historycznego przedsięwzięcia, jakim była budowa Gdyni. Te projekty odgrywają kluczową rolę w wypełnianiu luki energetycznej po wycofaniu najstarszych bloków energetycznych. Równocześnie zmniejszają zależność Polski od paliw kopalnych. Przyczyniają się również do transformacji systemu energetycznego w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, jednocześnie wzmacniając bezpieczeństwo energetyczne kraju.

Obecnie w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej Morza Bałtyckiego realizowanych jest dziewiętnaście projektów morskich farm wiatrowych, dla których wydano już pozwolenia lokalizacyjne (PSZW). Obszary te zostały wyznaczone w planie zagospodarowania przestrzennego polskich obszarów morskich. Wśród najważniejszych projektów wyróżniają sięcztery flagowe inwestycje, które mają szansę zrewolucjonizować polski krajobraz energetyczny.

Najważniejszą z planowanych inwestycji jest Morska Farma Wiatrowa Baltica, zajmująca powierzchnię 320 km kwadratowych. Projekt ten, realizowany przez PGE Polska Grupa Energetyczna we współpracy z duńskim koncernem Ørsted, podzielony jest na dwa etapy: Baltica 2 i Baltica 3.

Drugim strategicznym projektem jest Baltic Power – najbardziej zaawansowana morska inwestycja energetyczna w kraju. Wyznacza nowe standardy i jest ważnym krokiem w kierunku dywersyfikacji źródeł energii. Realizacja tych flagowych projektów zapewni nowe moce wytwórcze w krajowym systemie elektroenergetycznym.

Wpływ farm wiatrowych na środowisko

Morskie farmy wiatrowe w Polsce wywierają pozytywny wpływ na środowisko. Przede wszystkim przyczyniają się do znaczącej redukcji emisji CO₂, wspierają realizację celów klimatycznych i ograniczają zanieczyszczenie powietrza.

Podstawową rolą morskiej energetyki wiatrowej jest jej udział w transformacji energetycznej Polski. Zastępując stopniowo elektrownie oparte na paliwach kopalnych, farmy wiatrowe na Bałtyku zmniejszają naszą zależność od nieodnawialnych źródeł energii, co przekłada się na mniejszą eksploatację zasobów naturalnych i ograniczenie negatywnych skutków wydobycia węgla czy gazu.

Projekty morskich farm wiatrowych są planowane z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju. Inwestorzy przeprowadzają szczegółowe badania środowiskowe, które pozwalają minimalizować potencjalne negatywne oddziaływanie na ekosystemy morskie. Lokalizacja turbin w znacznej odległości od brzegu (kilkadziesiąt kilometrów) zmniejsza ich wpływ na krajobraz wybrzeża, co jest istotne zarówno z perspektywy ochrony przyrody, jak i turystyki.

Choć budowa i eksploatacja farm wiatrowych na morzu może lokalnie wpływać na środowisko morskie, odpowiednie planowanie przestrzenne i zastosowanie nowoczesnych technologii pozwala znacząco ograniczyć te oddziaływania. Prowadzone są szczegółowe badania dotyczące wpływu na migracje ptaków, życie organizmów morskich czy zmiany w ekosystemie dna morskiego.

Co ciekawe, fundamenty morskich turbin wiatrowych mogą z czasem przekształcić się w sztuczne rafy, zwiększając bioróżnorodność w ich otoczeniu. Konstrukcje te tworzą nowe siedliska dla wielu gatunków morskich, co w dłuższej perspektywie może przyczynić się do wzbogacenia ekosystemu Morza Bałtyckiego.

Wyzwania i przyszłość morskiej energetyki wiatrowej

Morska energetyka wiatrowa w Polsce stoi przed ambitnym wyzwaniem – zgodnie z założeniami ma dostarczyć polskiemu systemowi elektroenergetycznemu aż 18 GW mocy do 2040 roku. Eksperci przewidują, że cel ten może zostać osiągnięty znacznie wcześniej, już około2036-2037 roku.

Zgodnie z Polityką Energetyczną Polski do 2040 (PEP2040), moc zainstalowana w morskich farmach wiatrowych ma wzrosnąć do 5,9 GW w 2030 roku i11 GW w 2040 roku. To przełoży się na13% udziału w krajowej produkcji energii w 2030 roku i imponujące19% w roku 2040, co stanowi znaczący wkład w transformację energetyczną.

Rok 2024 będzie przełomowy dla europejskiej morskiej energetyki wiatrowej. W tym czasie mają rozstrzygnąć się aukcje dotyczące rekordowej mocy 50 GW na morzu, co będzie miało decydujący wpływ na przyszłość tego sektora w całej Europie, w tym również w Polsce. Wyniki tych aukcji mogą przyspieszyć realizację projektów i wpłynąć na tempo rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w naszym kraju.

Pomimo ogromnego potencjału, sektor mierzy się z licznymi wyzwaniami, do których należą:

• niestabilność produkcji energii, wymagająca rozwoju technologii jej magazynowania,

• konieczność rozbudowy infrastruktury przesyłowej w celu integracji farm z krajowym systemem elektroenergetycznym.

Rozwój technologiczny w sektorze morskiej energetyki wiatrowej przyspiesza. Nowoczesne turbiny osiągają coraz większe moce jednostkowe, co pozwala na efektywniejsze wykorzystanie dostępnej przestrzeni. Jednocześnie powstają przełomowe rozwiązania umożliwiające instalację turbin na większych głębokościach, co w przyszłości może znacząco zwiększyć potencjał polskiej części Morza Bałtyckiego w zakresie produkcji energii z wiatru.

Wsparcie regulacyjne i stabilne ramy prawne są kluczowe dla dalszego rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce. Dotychczasowe działania legislacyjne, w tym ustawa o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych, stworzyły podstawy dla pierwszej fazy rozwoju. Jednak dla osiągnięcia ambitnych celów na lata 2030-2040 niezbędne będzie dalsze doskonalenie otoczenia prawnego i mechanizmów wsparcia.

Rola Unii Europejskiej w rozwoju

Unia Europejska odgrywa kluczową rolę w rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce. Dzięki wsparciu finansowemu i regulacyjnemu oraz ambitnym celom klimatycznym UE mobilizuje Polskę do zwiększenia mocy zainstalowanej w tym sektorze do 17,9 GW do 2040 roku.

Fundusze unijne stanowią ważne źródło finansowania dla polskich projektów wiatrowych na Bałtyku. Mechanizmy takie jak Fundusz Modernizacyjny czy Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) dostarczają kapitału niezbędnego do realizacji kosztownych inwestycji offshore. Dzięki tym środkom polskie przedsiębiorstwa mogą podejmować ryzyko związane z wdrażaniem innowacyjnych technologii wiatrowych.

Na poziomie regulacyjnym dyrektywy unijne kształtują ramy prawne sprzyjające rozwojowi morskiej energetyki. Pakiet „Fit for 55” oraz Europejski Zielony Ład wyznaczają kierunki transformacji energetycznej, do których Polska dostosowuje swoje strategie sektorowe. Implementacja tych dyrektyw do polskiego porządku prawnego zapewnia stabilność i przewidywalność dla inwestorów, co jest kluczowe przy projektach o długim horyzoncie czasowym.

UE wspiera także współpracę międzynarodową w regionie Morza Bałtyckiego poprzez inicjatywy takie jak:

• Baltic Energy Market Interconnection Plan (BEMIP),

• Baltic Sea Offshore Wind Forum.
  Te inicjatywy umożliwiają wymianę doświadczeń i koordynację działań między krajami nadbałtyckimi, dając Polsce dostęp do cennego know-how i sprawdzonych rozwiązań.

Unijne wsparcie wykracza poza aspekty czysto energetyczne. UE promuje podejście łączące rozwój morskiej energetyki wiatrowej z ochroną środowiska morskiego, zrównoważonym rozwojem regionów przybrzeżnych oraz tworzeniem nowych miejsc pracy. Takie kompleksowe podejście pozwala maksymalizować korzyści społeczno-gospodarcze płynące z inwestycji w morskie farmy wiatrowe w Polsce.