Planowane farmy wiatrowe w Polsce – przyszłość energetyki

Wzrost mocy zainstalowanej farm wiatrowych w Polsce

Energetyka wiatrowa w Polsce rozwija się od końca lat 90. Prawdziwy rozkwit nastąpił w dekadzie 2010-2020, kiedy powstała większość obecnie działających farm. W 2023 roku łączna moc zainstalowana przekroczyła 6,7 GW, stanowiąc już istotny element krajowego miksu energetycznego.

Trzy największe farmy wiatrowe w Polsce pod względem mocy to:

• Potęgowo – 81 turbin o łącznej mocy 219 MW.

• Margonin – 60 turbin o mocy 120 MW.

• Banie – 53 turbiny o mocy 106 MW.

Restrykcyjne regulacje czasowo hamowały rozwój sektora, ale ich stopniowe łagodzenie otwiera drogę do nowych inwestycji. Perspektywy rysują się obiecująco, zwłaszcza dla morskich farm wiatrowych: planuje się uruchomienie 2-3 GW mocy do 2030 roku i dodatkowych 6-7 GW w następnej dekadzie.

Planowane morskie farmy wiatrowe

Rozwój morskich farm wiatrowych na Bałtyku otwiera nowy rozdział dla polskiej energetyki. Siedem projektów offshore w fazie planowania, o łącznej mocy 5927 MW, stanowią kluczowy element transformacji energetycznej kraju.

Największym z tych projektów jest Baltic Power o planowanej mocy 1,2 GW. Budowa tej pionierskiej inwestycji ma ruszyć w 2024 roku, wyznaczając kierunek rozwoju polskiej energetyki morskiej.

Inwestycje w morskie farmy wiatrowe koncentrują się w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej Bałtyku, w trzech kluczowych obszarach wybranych ze względu na optymalne warunki wietrzne i minimalizację konfliktów przestrzennych:

• Ławica Słupska,

• Ławica Środkowa,

• Ławica Odrzana.

Polskie projekty morskie wpisują się w szerszy trend europejski. Polskie projekty znacząco przyczynią się do realizacji ambitnego celu UE – wzrostu mocy z 15,8 GW (koniec 2017 r.) do 64 GW do 2030 roku.

Nowe lądowe farmy wiatrowe

Choć projekty morskie przyciągają uwagę, lądowe farmy wiatrowe rozwijają się równie dynamicznie. Przykładem jest spółka Qair Polska, która realizuje liczne inwestycje znacząco zwiększające udział energii wiatrowej w krajowym miksie.

Mimo zainteresowania projektami morskimi lądowe farmy wiatrowe pozostają trzonem polskiej energetyki wiatrowej. Realizowane są szybciej niż inwestycje offshore, umożliwiając tym samym sprawniejsze zwiększanie mocy w systemie.

Pierwsze morskie farmy wiatrowe na Bałtyku rozpoczną produkcję energii w 2026 roku, choć niektóre mogą ruszyć już w 2025. Do tego czasu głównym źródłem wzrostu mocy będą nowe instalacje lądowe, stanowiące kluczowy element transformacji energetycznej w okresie przejściowym.

Koszty inwestycji w farmy wiatrowe

Koszty inwestycji w energetykę wiatrową systematycznie maleją dzięki postępowi technologicznemu, choć wciąż pozostają znaczące. Obecnie budowa lądowej farmy wiatrowej w Europie kosztuje ok. 1,3 mln euro/MW – to wyraźny spadek z 1,9 mln euro/MW w 2015 roku.

Turbiny pochłaniają największą część kosztów inwestycyjnych – około 1 mln euro/MW. Całkowity koszt budowy farmy szacuje się na ok.1,5 mln euro/MW (ponad 7 mln zł), a pozostałe wydatki obejmują:

• infrastrukturę przyłączeniową,

• prace budowlane,

• systemy sterowania,

• koszty przygotowania terenu.

Proces inwestycyjny, od uzyskania pozwoleń do uruchomienia farmy, trwa zazwyczaj 3-4 lata. Okres ten obejmuje budowę oraz działania przygotowawcze, takie jak:

• szczegółowe analizy środowiskowe,

• projektowanie,

• procedury administracyjne.

Spadające koszty inwestycyjne sprzyjają rozwojowi sektora wiatrowego w Polsce. Niższe nakłady przekładają się na krótszy okres zwrotu i większą konkurencyjność cenową energii z wiatru. To czyni farmy wiatrowe coraz bardziej atrakcyjną inwestycją.

Finansowanie i wsparcie dla farm wiatrowych

Rozwój energetyki wiatrowej w Polsce wspierają różnorodne mechanizmy finansowe. Przykładem jest program skierowany do właścicieli domów jednorodzinnych, oferujący do 47 tys. zł dofinansowania na mikroinstalacje wiatrowe z magazynem energii dla projektów zrealizowanych po 30 czerwca 2023 roku.

Wsparcie dla sektora obejmuje znacznie więcej niż mikroinstalacje. Strategicznym celem jest stymulowanie rozwoju polskich firm z branży wiatrowej oraz promocja krajowych technologii – to ma budować silny, lokalny łańcuch dostaw.

Polska wykorzystuje rozwiązania systemowe sprawdzone w innych krajach UE. Kompleksowe wsparcie dla farm wiatrowych obejmuje:

• ambitne cele klimatyczne,

• subsydia i ulgi podatkowe,

• inwestycje w rozbudowę sieci energetycznej,

• stopniowe znoszenie ograniczeń lokalizacyjnych,

• rozwój technologii magazynowania energii.

Dostępność finansowania, w połączeniu ze spadającymi kosztami inwestycji, tworzy sprzyjające warunki dla dynamicznego rozwoju lądowych i morskich farm wiatrowych w Polsce.

Perspektywy rozwoju sektora wiatrowego w Polsce

Energetyka wiatrowa jest filarem polskiej transformacji energetycznej, oferując kluczowe korzyści:

• redukcję emisji gazów cieplarnianych,

• zwiększenie niezależności energetycznej kraju,

• zmniejszenie importu surowców energetycznych.

Energetyka wiatrowa jest obecnie najtańszym sposobem transformacji energetycznej w Polsce. Ma też ogromny, wciąż niewykorzystany potencjał. Przy odpowiednim wsparciu udział OZE w krajowym miksie energetycznym może osiągnąć około50% do 2030 roku, z wiatrem jako kluczowym źródłem.

Przyszłość polskiego sektora wiatrowego kształtują trzy główne kierunki rozwoju:

• Morskie farmy wiatrowe: Dynamiczny rozwój instalacji na Bałtyku.

• Magazynowanie energii: Rozwój technologii w celu stabilizacji dostaw.

• Zwiększanie mocy: Budowa nowych farm i modernizacja istniejących.

Pełne wykorzystanie potencjału energetyki wiatrowej wymaga kompleksowych działań systemowych, takich jak:

• dalsza liberalizacja zasad lokalizacji farm wiatrowych,

• skrócenie procedur administracyjnych,

• zwiększenie dostępności terenów pod inwestycje,

• budowanie akceptacji społecznej poprzez edukację i dialog.

Rozwój sektora wiatrowego przynosi też wymierne korzyści gospodarcze – tworzy miejsca pracy w całym łańcuchu dostaw i wspiera innowacje technologiczne. Jako dojrzała i bezpieczna technologia stanowi solidny fundament zielonej transformacji polskiej gospodarki.

Wpływ na lokalne społeczności

Farmy wiatrowe przynoszą lokalnym społecznościom wymierne korzyści ekonomiczne. Gminy zyskują znaczące wpływy z podatków od nieruchomości – środki te można przeznaczyć na lokalne inwestycje. Średniej wielkości farma może zasilić budżet gminy kwotą kilkuset tysięcy złotych rocznie.

Inwestycje te tworzą również lokalne miejsca pracy – zarówno przy obsłudze farm, jak i w usługach powiązanych. Mieszkańcy mogą także zyskać dostęp do tańszej energii elektrycznej, co stanowi istotną ulgę przy rosnących cenach prądu.

Projekty wiatrowe nie zawsze spotykają się z entuzjazmem mieszkańców, co czasem prowadzi do protestów. Główne kontrowersje dotyczą:

• negatywnego wpływu na krajobraz,

• emisji hałasu,

• potencjalnego spadku wartości nieruchomości w pobliżu turbin.

Kluczem do przezwyciężenia obaw jest otwarty dialog, transparentność i włączanie mieszkańców w proces decyzyjny od samego początku. Takie podejście, wzbogacone o programy wsparcia dla lokalnych inicjatyw, znacząco zwiększa akceptację dla projektów.

Współpraca z samorządami okazuje się kluczowa dla powodzenia inwestycji. Gminy aktywnie uczestniczące w procesie mogą skuteczniej chronić interesy mieszkańców, czerpiąc jednocześnie korzyści z OZE. Dobre przykłady takich partnerstw widać w województwach pomorskim i zachodniopomorskim.